Staphylococcus aureus – Infecties van de huid

Bijna geen enkele andere bacterie komt zo veel voor in de natuur als Staphylococcus aureus. Ongeveer 30% van de mensen is drager.

Bij mensen die in de medische sector werken, is het percentage vaak nog hoger. Naast mensen dragen ook andere warmbloedige dieren het bij zich. Het komt ook voor in voedsel en water.

Het is vaak ongevaarlijk en wij mensen lopen er geen schade van op. Onder bepaalde omstandigheden breken er echter ziektes uit die vooral onze huid aantasten, maar ook de rest van het lichaam kunnen aantasten. Omdat de bacterie zo algemeen is, kan het iedereen overkomen.

In dit artikel gaan we dieper in op wat Staphylococcus aureus eigenlijk is, welke ziektes het veroorzaakt, hoe we vermijdbaar contact met de bacterie kunnen vermijden en wat er gebeurt in het geval van een infectie.

Staphylococcus aureus Kennis
Staphylococcus aureus - Wat is het precies?

Staphylococcus aureus – Wat is het precies?

Onder bepaalde omstandigheden is Staphylococcus aureus een niet te onderschatten tijdgenoot. Als bacterie is hij verantwoordelijk voor talloze menselijke ziekten. 1

Naast ziekten zoals longontsteking of infecties van de hartkleppen, hebben de meest voorkomende ziekten echter invloed op de huid.

Dit komt omdat de bacterie eerst in de bloedbaan moet komen om een ziekte in de organen te veroorzaken. Deze zijn daarom zeldzamer. De meer voorkomende huidinfecties kunnen bijvoorbeeld gepaard gaan met blaren of abcessen en roodheid.

Al deze symptomen klinken erg onaangenaam en kunnen zich onder bepaalde omstandigheden ook in gevaarlijke richting ontwikkelen. De meeste mensen die drager zijn van Staphylococcus aureus hebben echter geen last van ziekte-uitbraken.

De bacterie wordt aangetroffen in het neusslijmvlies van ongeveer 30% van de mensen zonder dat ze de ziekte hebben. Deze mensen worden ook wel“dragers” genoemd.

Waarom is Staphylococcus aureus alleen onder bepaalde omstandigheden een veroorzaker van ziekte en verder ongevaarlijk? Dat komt omdat het facultatief pathogeen is.

Dit betekent dat de bacterie alleen een risico vormt voor ons lichaam als het al een verzwakt immuunsysteem heeft.

Waar komt Staphylococcus aureus vandaan?

Veel mensen dragen Staphylococcus aureus bij zich, zelfs zonder symptomen. De bacterie wordt op verschillende manieren overgedragen.

De meest voorkomende zijn waarschijnlijk druppel- en uitstrijkinfecties. Je vindt ze op deurklinken, telefoonhoorns, liftknoppen, winkelwagentjes en andere alledaagse voorwerpen.

Dit geldt vooral in openbare gelegenheden. De bacterie verspreidt zich namelijk snel van onze handen naar allerlei oppervlakken.

Vooral omdat veel alledaagse voorwerpen vaker in contact komen met mensen die mogelijk als drager kunnen fungeren dan dat ze kunnen worden schoongemaakt.

Waar komt Staphylococcus aureus vandaan?
Welke ziekten worden veroorzaakt door stafylokokken?

Welke ziekten worden veroorzaakt door stafylokokken?

De bacterie Staphylococcus aureus is een van de meest voorkomende. Hij speelt een rol bij veel verschillende ziekten.

Het manifesteert zich meestal op de huid in de vorm van abcessen en ontstekingen. Als het in de bloedbaan terechtkomt, kunnen ook andere ziekten het gevolg zijn. Deze omvatten

  • Longontsteking
  • Infecties van de bloedsomloop
  • Beenmergontsteking
  • Endocarditis

Infecties veroorzaakt door Staphylococcus aureus

Infecties veroorzaakt door Staphylococcus aureus kunnen steeds opnieuw voorkomen, omdat de bacterie zo wijdverspreid is. Er zijn bepaalde scenario’s waarin ons lichaam meer kans heeft om getroffen te worden door dit contact.

Dit is meestal het geval als het immuunsysteem al verzwakt is, bijvoorbeeld door een ziekte.

Het risico om een Staphylococcus aureus infectie op te lopen neemt dan ook toe met:

  • Griep
  • Brandwonden
  • Kankerziekten
  • Diabetes
  • medicijnen gebruiken die het immuunsysteem onderdrukken
  • Chronische huidziekten
  • open wonden
  • na een operatie

Pasgeboren baby’s van wie het immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is en moeders die borstvoeding geven hebben ook meer kans om getroffen te worden.

Infecties veroorzaakt door Staphylococcus aureus

Welke huidinfecties kunnen voorkomen?

Er zijn verschillende huidinfecties die zich kunnen openbaren na contact met Staphylococcus aureus.

Ze hebben allemaal één ding gemeen: ze zijn helaas erg besmettelijk.

De gemakkelijkste infectie met Staphylococcus aureus is folliculitis. In dit geval wordt een haarwortel, d.w.z. de follikel, aangetast, wat leidt tot een klein, zij het pijnlijk, puistje.

Impetigo is veel onaangenamer met zijn platte, gevulde blaasjes die een jeukend gevoel of zelfs pijn kunnen veroorzaken.

Abcessen, ook wel steenpuisten genoemd, lijken er veel op.

Zoals de naam al zegt, zijn dit ophopingen van pus onder de huid.

De infectie toxische epidermale necrolyse is vooral ernstig bij pasgeborenen. Dit leidt tot afschilfering van de huid. Dit treft meestal grotere delen van de huid.

Ook voor huidaandoeningen acne, couperose en neurodermitis Staphylococcus aureus speelt een belangrijke rol.

Als er te veel van deze bacteriën op de huid aanwezig zijn, verzwakken ze de huidflora en veroorzaken ze roodheid, jeuk en trekkerigheid.

In dit geval is de bacteriële balans van de huid verstoord en is de huidbarrière niet meer voldoende resistent.

Wat is het verschil tussen Staphylococcus aureus en MRSA?

De afkorting MRSA staat voor multiresistente Staphylococcus aureus(vroeger ook methicillineresistente Staphylococcus aureus).

Dit betekent dat MRSA een vorm van Staphylococcus aureus is die al resistent is tegen verschillende antibiotica – in het bijzonder methicilline, dat verwant is aan penicilline.

Als gevolg daarvan zijn de bijbehorende antibiotica niet effectief tegen de bacterie. Dit is ook de reden waarom tegenwoordig andere antibiotica zoals oxacilline, cloxacilline, dicloxacilline en flucloxacilline worden gebruikt in plaats van methicilline.

Maar ook al kunnen de genoemde antibiotica vaak goede resultaten opleveren tegen MRSA: Ze worden niet allemaal even goed door iedereen verdragen. En sommige, zoals dicloxacilline, worden in verband gebracht met waterverontreiniging.

Faagtherapie kan hier een zachtaardig, natuurlijk alternatief zijn. De zogenaamde bacteriofagen – afhankelijk van om welke fagen het gaat – vallen alleen specifiek bacteriën van een bepaalde stam aan.

Bijvoorbeeld Staphylococcus aureus. Studies hebben aangetoond dat faagtherapie zeer nuttig kan zijn bij onder andere huidziekten.2

Medische therapie met bacteriofagen is nog niet in alle landen van de wereld gebruikelijk. Als alternatief voor antibiotica vinden we fagen vooral in Oost-Europa.

In Westerse landen is het gebruik ervan nog steeds meestal beperkt tot de voedingsmiddelenindustrie. Duitsland is een van de pioniers op het gebied van onderzoek naar bacteriofagen voor medische doeleinden.

Wat is het verschil tussen Staphylococcus aureus en MRSA?
Antibiotica-resistente bacterie Staphylococcus aureus

Antibiotica-resistente bacterie Staphylococcus aureus

Antibioticaresistente Staphylococcus aureus, ook bekend als MRSA of multiresistente of methicillineresistente Staphylococcus aureus, kan niet worden behandeld met het antibioticum op basis van penicilline dat oorspronkelijk werd gebruikt.

Het is gewoon niet meer gevoelig voor dit middel. Of een Staphylococcus aureus resistent is tegen antibiotica en zo ja, tegen welke, hangt ook af van waar de infectie heeft plaatsgevonden.

Er worden meer resistente Staphylococcus aureus gevonden in ziekenhuizen dan op andere plaatsen – dit geldt ook voor andere medische faciliteiten.

Wat te doen met Staphylococcus aureus?

Een van de belangrijkste preventieve maatregelen tegen Staphylococcus aureus is het regelmatig en lang genoeg wassen van je handen.

Dit komt doordat overdracht voornamelijk plaatsvindt via alledaagse voorwerpen die besmet zijn met Staphylococcus aureus door niezen of hoesten.

Zo komen de bacteriën op onze handen terecht en zouden ze idealiter geëlimineerd moeten worden door onze handen steeds opnieuw te wassen.

Het opvolgen van de hygiëne-aanbevelingen bij niezen en hoesten, d.w.z. niezen en hoesten in de holte van je arm in plaats van in je hand, speelt ook een belangrijke rol in de bescherming.

Als er al een infectie aanwezig is, wordt deze vaak behandeld met antibiotica. Vanwege terugkerende resistentie is het niet mogelijk om te zeggen welke antibiotica over de hele linie effectief zijn.

Wat te doen met Staphylococcus aureus?
Gebruik van bacteriofagen tegen Staphylococcus aureus op de huid

Gebruik van bacteriofagen tegen Staphylococcus aureus op de huid

Veel huidaandoeningen die worden veroorzaakt door Staphylococcus aureus klinken allesbehalve prettig. Acne, rosacea en neurodermitis staan voor de meeste patiënten bovenaan de lijst.

Het is daarom belangrijk om de tekenen op de huid in een vroeg stadium te herkennen. Roodheid, jeuk en trekkerigheid van de huid kunnen een indicatie zijn dat de bacteriële balans verstoord is. Er kan een overmaat aan Staphylococcus aureus aanwezig zijn.

Dit is waar de Sanubiom SkinCare Protect probiotische huidbeschermingsspray om de hoek komt kijken.

Het verzorgt niet alleen de huid: met behulp van de Phage Technologie, die gebaseerd is op bacteriofagen, bestrijdt het specifiek schadelijke bacteriën die ontstekingen bevorderen en de huidbarrière verzwakken.

Dit verzacht en versterkt de huid, brengt de huidflora weer in balans en voorkomt ontstekingen vanaf het begin.

Veelgestelde vragen

Staphylococcus aureus is een bijzonder gevaarlijke ziekteverwekker omdat hij zeer veelzijdig is en verschillende infecties kan veroorzaken. Enkele van de meest voorkomende infecties veroorzaakt door S. aureus zijn huidinfecties, wondinfecties, longontsteking en bloedvergiftiging. De incubatietijd is 4-10 dagen.

Een ander probleem is dat S. aureus in staat is om antibioticaresistentie te ontwikkelen. Dit betekent dat het resistent is tegen veel van de antibiotica die normaal worden gebruikt om infecties te behandelen. Dit kan het moeilijk maken om infecties succesvol te behandelen en verhoogt het risico op complicaties en overlijden.

Een andere reden waarom Staphylococcus aureus zo gevaarlijk is, is zijn vermogen om zich aan te passen en te overleven in verschillende omgevingen. Het kan overleven en zich snel verspreiden in zowel schone als onhygiënische omgevingen, vooral in instellingen zoals ziekenhuizen en verzorgingstehuizen.

Samengevat is Staphylococcus aureus een bijzonder gevaarlijke ziekteverwekker omdat hij een breed scala aan infecties kan veroorzaken, antibioticaresistentie kan ontwikkelen en zich snel kan verspreiden in verschillende omgevingen. Het is belangrijk om je bewust te zijn van de risico’s en de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen om infecties te voorkomen en snel te behandelen.

Staphylococcus aureus is een van de meest voorkomende ziekteverwekkers die stafylokokkeninfecties veroorzaakt.

  • Huidinfecties zoals steenpuisten, steenpuisten en abcessen
  • Wondinfecties, vooral bij verwondingen die lang open blijven
  • Longontsteking, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem
  • Bloedvergiftiging (septikemie)
  • Bot- en gewrichtsinfecties, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of na een operatie
  • Voedselvergiftiging
  • Neus- en oorinfecties

Er zijn ook enkele zeldzamere maar mogelijk ernstige infecties die veroorzaakt kunnen worden door stafylokokken, zoals hartklepontsteking, endocarditis en toxisch shocksyndroom.

Het is belangrijk om te weten dat sommige stafylokokken resistent zijn tegen bepaalde antibiotica, wat de behandeling moeilijker maakt. Deze stammen staan bekend als meticillineresistente Staphylococcus aureus (MRSA).

Symptomen veroorzaakt door Staphylococcus aureus kunnen variëren afhankelijk van het type infectie. Enkele van de meest voorkomende symptomen zijn

  • Huidinfecties en wondinfecties: Roodheid, pijn, zwelling en pusvorming rond de wond.
  • Longontsteking: Hoest, kortademigheid, koorts, zwakte en pijn op de borst.
  • Bloedvergiftiging (septikemie): Koorts, rillingen, hartkloppingen, zwakte en verwardheid.
  • Bot- en gewrichtsinfecties: Pijn, zwelling en roodheid in het getroffen gebied.
  • Voedselvergiftiging: Misselijkheid, braken, diarree en buikpijn.
  • Neus- en oorinfecties: Pijn, jeuk en ontsteking in het getroffen gebied.

Sommige van deze symptomen kunnen lijken op andere infecties en het is belangrijk om naar een arts te gaan voor een diagnose.

Het is belangrijk om te weten dat sommige infecties asymptomatisch kunnen zijn en toch een gezondheidsrisico vormen.

Staphylococcus aureus kan op verschillende manieren worden overgedragen:

Direct contact: De bacterie kan van de ene persoon op de andere worden overgedragen door direct contact, bijvoorbeeld door handen schudden of het delen van voorwerpen zoals handdoeken of scheermesjes.

Indirect contact: De bacterie kan ook worden overgedragen door indirect contact, bijvoorbeeld door het aanraken van oppervlakken of voorwerpen die besmet zijn met de bacterie en vervolgens het gezicht of een wond aan te raken.

Overdracht via de lucht: In sommige gevallen kan S. aureus via de lucht worden overgedragen, bijvoorbeeld bij mensen die een longontsteking hebben.

Overdracht via voedsel: S. aureus kan ook worden overgedragen via besmet voedsel.

Het is vooral belangrijk dat mensen met een verhoogd risico op infectie, zoals mensen met een verzwakt immuunsysteem of patiënten in ziekenhuizen, extra voorzichtig zijn en goede hygiënische maatregelen nemen om overdracht van S. aureus te voorkomen.

Als stafylokokkeninfecties niet worden behandeld, kan dit leiden tot ernstige gezondheidscomplicaties.

  1. Bacteriële toxines: Staphylococcus aureus produceert toxines die ontstekingen en schade aan de aangetaste weefsels kunnen veroorzaken, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals shock, hart- en vaatziekten en nierfalen.
  2. Wondinfecties: Als stafylokokkeninfecties niet worden behandeld, kunnen ze zich verspreiden en diepere weefsellagen bereiken, wat kan leiden tot ernstige wondinfecties zoals abcessen of septikemie.
  3. Infectieuze gewrichtsontsteking: Onbehandelde stafylokokkeninfecties kunnen leiden tot infectieuze gewrichtsontsteking (septikemie), wat kan resulteren in pijn, zwelling en gewrichtsschade.
  4. Overdracht naar andere delen van het lichaam: Onbehandelde stafylokokkeninfecties kunnen zich verspreiden en worden overgedragen naar andere delen van het lichaam, waardoor ernstige infecties op andere plaatsen kunnen ontstaan, zoals het bloed, het hart, de longen of de botten.

Het is daarom belangrijk om stafylokokkeninfecties zo snel mogelijk te behandelen om ernstige complicaties voor de gezondheid te voorkomen. Dit kan worden bereikt door antibiotica of bacteriofagen te gebruiken die zijn afgestemd op de oorzaak van de infectie.

  • Huidinfecties zoals steenpuisten, steenpuisten en abcessen
  • Wondinfecties, vooral bij verwondingen die lang open blijven
  • Longontsteking, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem
  • Bloedvergiftiging (septikemie)
  • Bot- en gewrichtsinfecties, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of na een operatie
  • Voedselvergiftiging
  • Neus- en oorinfecties

Er zijn ook enkele zeldzamere maar mogelijk ernstige infecties die veroorzaakt kunnen worden door stafylokokken, zoals hartklepontsteking, endocarditis en toxisch shocksyndroom.

Het is belangrijk om te weten dat sommige stafylokokken resistent zijn tegen bepaalde antibiotica, wat de behandeling moeilijker maakt. Deze stammen staan bekend als meticillineresistente Staphylococcus aureus (MRSA).

Symptomen veroorzaakt door Staphylococcus aureus kunnen variëren afhankelijk van het type infectie. Enkele van de meest voorkomende symptomen zijn

  • Huidinfecties en wondinfecties: Roodheid, pijn, zwelling en pusvorming rond de wond.
  • Longontsteking: Hoest, kortademigheid, koorts, zwakte en pijn op de borst.
  • Bloedvergiftiging (septikemie): Koorts, rillingen, hartkloppingen, zwakte en verwardheid.
  • Bot- en gewrichtsinfecties: Pijn, zwelling en roodheid in het getroffen gebied.
  • Voedselvergiftiging: Misselijkheid, braken, diarree en buikpijn.
  • Neus- en oorinfecties: Pijn, jeuk en ontsteking in het getroffen gebied.

Sommige van deze symptomen kunnen lijken op andere infecties en het is belangrijk om naar een arts te gaan voor een diagnose.

Het is belangrijk om te weten dat sommige infecties asymptomatisch kunnen zijn en toch een gezondheidsrisico vormen.

Als stafylokokkeninfecties niet worden behandeld, kunnen ze verergeren en complicaties veroorzaken. De ernst van de complicaties hangt af van het type infectie en de gezondheidstoestand van de getroffen persoon.

Enkele van de mogelijke complicaties zijn

  • Huidinfecties: Bultjes en abcessen kunnen groter worden en verdere ontstekingen veroorzaken. In zeldzame gevallen kan bloedvergiftiging of beschadiging van de diepere weefsellagen optreden.
  • Wondinfecties: Een wondinfectie kan zich verspreiden en leiden tot bloedvergiftiging. In ernstige gevallen kunnen amputaties optreden.
  • Longontsteking: Zonder behandeling kan longontsteking verergeren en leiden tot longabcessen of beschadiging van de longblaasjes.
  • Bloedvergiftiging (septikemie): Als bloedvergiftiging niet wordt behandeld, kan het leiden tot orgaanfalen en de dood.
  • Bot- en gewrichtsinfecties: Zonder behandeling kan een bot- en gewrichtsinfectie leiden tot schade aan de aangetaste gewrichten of botten en langdurige beperkingen veroorzaken.
  • Voedselvergiftiging: Onbehandelde voedselvergiftiging kan leiden tot uitdroging en andere complicaties.
  • Neus- en oorinfecties: Zonder behandeling kan een neus- of oorinfectie leiden tot schade aan het binnenoor of gehoorverlies.

Het is belangrijk dat infecties veroorzaakt door stafylokokken vroegtijdig worden herkend en behandeld om complicaties te voorkomen. Als je symptomen van een infectie hebt, moet je naar een arts gaan voor een diagnose en de juiste behandeling.

De overlevingstijd van Staphylococcus aureus hangt af van verschillende factoren, zoals de omgeving en de omstandigheden waarin het wordt aangetroffen.

In het menselijk lichaam kan Staphylococcus aureus onder bepaalde omstandigheden enkele dagen of zelfs weken overleven. Buiten het lichaam kan het echter slechts enkele uren of dagen overleven op oppervlakken zoals deurklinken, mobiele telefoons en andere voorwerpen, afhankelijk van omstandigheden zoals vochtigheid, temperatuur en licht.

Het is belangrijk om voorwerpen en oppervlakken die in contact kunnen zijn geweest met Staphylococcus aureus regelmatig schoon te maken en te desinfecteren om de overdracht van infectie te voorkomen.

Iemand kan Staphylococcus aureus op verschillende manieren krijgen, waaronder:

  1. Direct contact: Overdracht van een geïnfecteerde persoon op een andere persoon door direct contact met een geïnfecteerde wond of huiduitslag.
  2. Vuile voorwerpen of oppervlakken: Overdracht door het aanraken van voorwerpen of oppervlakken die besmet zijn met Staphylococcus aureus, zoals deurklinken of mobiele telefoons.
  3. Voeding: Overdracht door consumptie van besmet voedsel dat besmet is met Staphylococcus aureus.
  4. Klinische voorzieningen: Overdracht in ziekenhuizen, verpleeghuizen of andere medische voorzieningen door contact met besmette patiënten of apparatuur.

Het is belangrijk om goede hygiënemaatregelen te nemen, zoals regelmatig je handen wassen en oppervlakken ontsmetten om het risico op infectie te verkleinen.

  1. 1.
    Otto M. Staphylococcus aureus-toxinen. Current Opinion in Microbiology. Online gepubliceerd februari 2014:32-37. doi:10.1016/j.mib.2013.11.004
  2. 2.
    Totté JEE, van Doorn MB, Pasmans SGMA. Successful Treatment of Chronic Staphylococcus aureus-Related Dermatoses with the Topical Endolysin Staphefekt SA.100: A Report of 3 Cases. Case Rep Dermatol. Gepubliceerd online 22 mei 2017:19-25. doi:10.1159/000473872
20 Bewertungen